achtergrond Mensen met niet-aangeboren hersenletsel hebben vaak problemen met hun agressieregulering.
doel (1) Beschrijven van prevalentie en determinanten van agressie bij mensen met nietaangeboren hersenletsel. (2) Beschrijven van nietmedicamenteuze interventies ter voorkoming, beperking en hantering van agressie bij deze patiëntengroep en het evalueren van de effectiviteit van deze interventies.
methode Systematisch literatuuronderzoek in Psycinfo, cinhal, PubMed en Cochrane in de periode 1980-2006 met als zoektermen: 'aggression', 'agitation',' anger', 'violence',' hostility' en 'brain injury'.
resultaten Agressie komt veelvuldig voor in de acute en chronische fase van hersenletsel (prevalentie respectievelijk 11-50% en 25-33%). De locatie van het letsel, biochemische factoren, psychosociale factoren en omgevingsfactoren kunnen van invloed zijn op het ontstaan van agressie. Niet-medicamenteuze interventies worden onderverdeeld in gedragsmodificatie en omgevingsbeïnvloedende interventies. De doorgaans in n=1- onderzoeken beschreven gedragsmodificaties lijken effectief bij het reduceren van agressie. Effectiviteitonderzoek naar omgevingsbeïnvloedende strategieën ontbreekt.
conclusie Ondanks dat er in de literatuur veelvuldig wordt verwezen naar de mogelijkheid van gedragsmodificatie en omgevingsbeïnvloedende interventies bij agressie, is het wetenschappelijke bewijs voor de effectiviteit van deze interventies zeer beperkt of zelfs afwezig. Experimenteel onderzoek is dringend noodzakelijk om deze effectiviteit vast te stellen.