De term empowerment is langzamerhand een gemeenplaats geworden binnen de ggz: een woord dat door uiteenlopende personen wordt gebezigd, maar weinig specifieke of praktische betekenis heeft. Afhankelijk van de bedoeling van de spreker kan het worden opgevat als toverspreuk, als wachtwoord, als betaalpas, als strijdkreet, ter aanduiding van een attitude, een aspect van wetenschappelijk onderzoek of een behandelsysteem. Het onderhavige boek is een (geslaagde) poging het begrip empowerment handen en voeten te geven door de empowerment-theorie te operationaliseren, de voorwaarden te beschrijven waaronder empowerment tot stand kan komen en een werkmodel te presenteren waarmee mensen met ernstige psychiatrische stoornissen meer greep kunnen krijgen op wezenlijke aspecten van hun leven. De operationalisatie van empowerment wordt in een aantal hoofdstukken uitgewerkt. Hoofdstuk 1 bevat een analyse van een tiental concepten, die ten grondslag liggen aan het begrip empowerment, gedefinieerd als 'the meaningful participation of people with severe mental illness in decision making and activities that give them increased power, control, or influence over important areas of their lives'. Hoofdstuk 2 beschrijft de geschiedenis van de machteloosheid, met name in de vs, en gaat in op de fenomenen stigmatisering ('a cluster of negative attitudes and beliefs that motivate the general public to fear, reject, avoid, and discriminate against people with mental illnesses') en sociale controle ('social responses to deviant behaviour by people defined as mentally ill, and the means used to foster and maintain order and conformity'). De auteurs schetst in hoofdstuk 3 de ontwikkeling van de rechten van psychiatrische patiënten in relatie tot dwang en empowerment en in hoofdstuk 4 de randvoorwaarden voor empowerment, die relevant zijn voor de ontwikkeling van nieuwe programma's, voor evaluatie en wetenschappelijke analyse van specifieke activiteiten. De hoofdstukken 5-11 laten zien hoe empowerment kan worden bereikt door middel van respectievelijk planmatige behandeling, huisvesting, organisatorische besluitvorming, planning en beleid, werkverschaffing, wetenschappelijk onderzoek en consumer-run-voorzieningen. In het laatste hoofdstuk (12) worden de mogelijkheden en beperkingen met betrekking tot empowerment nog eens op een rij gezet en geeft de auteur een aantal praktische adviezen aan onder anderen psychiatrische patiënten, professionele hulpverleners, ggz-managers, beleidsmakers en onderzoekers. Met dit helder gestructureerde en op de praktijk afgestemde boek, vol overzichten, instructies en casuïstiek, heeft Donald Linhorst een belangrijke bijdrage geleverd aan de empowermentbeweging. Van harte aanbevolen.

P.P.G. Hodiamont