In hun inleiding constateren de auteurs dat er eigenlijk geen goede Nederlandstalige informatie te vinden is voor 'de psychotherapeut in spe' die zich zou willen oriënteren in het vakgebied dat zijn interesse heeft. Internet biedt een ongeordende overdaad en boeken zijn vaak 'voor academici'. In die leemte willen de auteurs voorzien met een overzichtelijke inleiding in de psychotherapie die 'breed maar niet oppervlakkig, genuanceerd maar ook kritisch, gefundeerd maar toegankelijk' moet zijn. Hoewel niet voor academici (?), moet dat volgens de auteurs wel een 'goed inleidend studieboek' opleveren. Zo'n taakstelling lijkt hun wel toevertrouwd. Vandereycken is bekend als auteur van onder meer het Handboek Psychopathologie, dat inmiddels al vele jaren de rol vervult van Nederlands leerboek in de psychiatrie (Vandereycken e.a. 2000, 1997). Psychotherapie is voor hem een vertrouwd terrein. Van Deth heeft als publicist ervaring in het vertalen van informatie (over onder meer de ggz) voor een breed publiek. De vraag is nu of ze in hun doel zijn geslaagd en, zo ja, wat de psychiater daaraan heeft (omdat academici kennelijk niet de primaire doelgroep zijn).Laat ik de lezer niet onnodig in spanning laten: dit is inderdaad een zeer geslaagd boek. De adjectieven die de auteurs zelf gebruiken, zijn zeker van toepassing, zowel op de vorm als op de inhoud. Wat het eerste aspect betreft: het boek ziet er aangenaam uit, het leest gemakkelijk en het is didactisch goed opgezet. Het bestaat uit drie algemene en vijf specifieke hoofdstukken, die een algemeen raamwerk geven en de belangrijkste stromingen beschrijven. Dat laatste gebeurt volgens een vast stramien, waarin achtereenvolgens de historische ontwikkeling, de theorie en de praktijk aan bod komen, met als afsluiting een kritische evaluatie. Die stromingen worden in de titels van de hoofdstukken al meteen beeldend neergezet met termen als 'onbewuste scenario's', 'in contact met jezelf', 'al doende leren', 'anders denken' en 'lief en leed samen', om respectievelijk psychodynamische, cliëntgerichte, gedragstherapie, cognitieve therapie en systeemtherapie aan te duiden. Zonder, zoals men misschien zou vrezen, te veel op de hurken te gaan zitten, weten de auteurs de nog niet ingevoerde lezer op een boeiende en tegelijk beknopte manier in contact te brengen met de meest relevante informatie. Hun kritische afweging is daarbij overtuigend, terwijl ze wetenschappelijke valkuilen en ethische dilemma's niet uit de weg gaan.Kortom, dit boek kan ik van harte aanbevelen. De vraag is echter: aan wie precies? Psychiaters vormen uitdrukkelijk niet de doelgroep en dat is ook terecht. Men mag hopen dat de psychiater in dit boek niet al te veel nieuws vindt, hoezeer hij ook geboeid kan worden door de goede stijl. Over de bestemming in een bredere ggz-optiek kan ik me geen oordeel vormen, maar in de context van de medische studie of van de psychiatrieopleiding verdient het zeker een plaats. Helaas zal het overladen programma van de steeds korter wordende medische studie weinig ruimte laten voor de 260 bladzijden tekst van dit, wel degelijk beknopte, boek. In de eerste jaren van het curriculum zal men er keuzes uit moeten maken. Daarbij zal het dan vooral moeten gaan om de meer algemene hoofdstukken, die in bredere zin relevant zijn voor een kritische beschouwing op de arts-patiëntrelatie. Mogelijk is het in zijn geheel te gebruiken voor geïnteresseerde studenten, die later in de studie psychiatrische keuzestages of co-assistentschappen volgen. Ik neem mij voor het daarvoor in te gaan zetten. Voor arts-assistenten in opleiding tot psychiater is het vooral geschikt in de beginfase van de opleiding. Het zou bijvoorbeeld een plaats kunnen krijgen in het eerstejaars theoretisch curriculum. In latere jaren van de opleiding lijkt de, 'voor academici' bedoelde, meer specifieke literatuur me toch onmisbaar. Met die kanttekening echter zou ik, voor wat betreft de medisch-psychiatrische context, iedereen die bij onderwijs en opleiding betrokken is, willen adviseren dit fraaie studieboek op de verplichte literatuurlijst te zetten.

F. Koerselman