Dit boek bestaat uit negen hoofdstukken over stress, depressie en de rol die de hersenen hierbij spelen. In het voorwoord worden enkele fundamentele en klinisch relevante vragen gesteld: (1) Wat is de pathofysiologische rol van stress bij het ontstaan van depressie?; (2) Is er een depressiesubtype dat speciaal gevoelig is voor stress?; en (3) Welke diagnostische methode voldoet het best aan de eisen die biologisch onderzoek naar bovenstaande vragen stelt? In de epiloog worden deze vragen beantwoord. De empirische en klinische gegevens hiervoor worden in de tussenliggende hoofdstukken aangeleverd, waarbij respectievelijk aan bod komen: de methodologie achter de depressiediagnostiek, traumatische levensgebeurtenissen, levensgebeurtenissen in relatie tot depressie, de causaliteit hiervan voor het ontstaan van depressie, de genetica van depressie, gen-omgevinginteracties, de monoaminehypothese, de stresshormonen, en, ten slotte, de relatie tussen stress, hersenen en depressie. De indeling van het boek maakt een degelijke en complete indruk. We zien een geslaagde synthese tussen de expertises van de drie auteurs, namelijk depressiediagnostiek en monoamines, epidemiologie en genetica, en de welbekende activering van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras bij depressie. De in de epiloog gegeven antwoorden zijn terecht op voorzichtige en genuanceerde toon gebracht. Daarnaast maakt het boek goed duidelijk dat er nog veel onderzoek moet worden gedaan voordat de in het voorwoord gestelde vragen met enige zekerheid beantwoord kunnen worden en er therapeutische consequenties zullen zijn. Men kan zich afvragen of een boek tegenwoordig nog wel het adequate medium is voor een veld dat zich zo snel ontwikkelt en nog zo weinig onomstoten feitelijkheden kent als de relatie tussen stress, hersenen en depressie. Op PubMed, bijvoorbeeld, zijn sinds het verschijnen van dit boek in 2004 (laatste referenties uit 2002) alweer 37.479 artikelen over stress verschenen, en 1876 over de relatie tussen stress en depressie, waarvan 266 Engelstalige reviews. Onder deze 266 reviews vinden we er overigens 2 door een van de auteurs van dit boek, waaronder het zeer recente artikel Hormones and the stressed brain in het prestigieuze Annals of the New York Academy of Sciences (De Kloet 2004). Voor wie is dit boek bestemd? Allereerst voor degene die de antwoorden op de bovengenoemde vragen wil weten. Daarnaast is het boek geschikt voor eenieder die een goed uitgangspunt wil hebben om de meest recente literatuur (zie boven) over dit onderwerp te kunnen volgen.

 

 

W.J.G. Hoogendijk