Met de opkomst van de tweede feministische golf in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam er meer aandacht voor de invloed van gender op het psychisch functioneren, resulterend in onderzoek gedurende de afgelopen twintig jaar naar biologische en psychosociale factoren die de psychische (on)gezondheid van vrouwen bepalen. De redacteuren van dit boek, beiden psychiater en betrokken bij onderzoek naar de genderverschillen in de behandeling van depressie en angst, beogen een overzicht te geven van de resultaten van dit brede onderzoeksterrein.

Het boek bestaat uit vijf secties: de psychobiologie van vrouwen en de invloed van de vruchtbaarheidscyclus, diagnostiek en behandeling van psychiatrische stoornissen bij vrouwen, consultatieve psychiatrie voor vrouwen, socioculturele aspecten, research en volksgezondheidsaspecten. Er zijn opvallend veel vrouwelijke auteurs (76%; ter vergelijking: 16% in de recente derde editie van het tekstboek Psychiatry in the Elderly (Jacobi & Oppenheimer 2002)), wat erop lijkt te wijzen dat genderissues weliswaar steeds meer aandacht krijgen, maar nog erg afhankelijk zijn van de inspanningen van vrouwen zelf.

Het eerste deel behandelt de neuro-endocriene verschillen tussen mannen en vrouwen en de verschillen in de neurotransmittersystemen met de focus op de gevolgen die deze verschillen hebben voor de stressrespons (vrouwen hebben mogelijk een sterkere en langer aanhoudende stressrespons) en de invloed op het ontstaan van depressieve klachten en angstklachten. Na een algemene psychiatrie 384 tijdschrift voor psychiatrie 45 (2003) 7 hoofdstuk over verschillen in psychofarmacologie, komen in aparte hoofdstukken de psychiatrische aspecten van de menstruatie, zwangerschap, postpartumperiode, anticonceptie en menopauze aan de orde. In het hoofdstuk over de psychiatrische aspecten van de menstruatie wordt een goed overzicht gegeven van de bevindingen op het gebied van het premenstrueel syndroom (pms) en de premenstrual dysphoric disorder (pmdd, opgenomen in de bijlage van dsm-iv) en de methodologische problemen bij het onderzoek naar deze syndromen, in het bijzonder in de afgrenzing naar andere as-I-stoornissen.

In het tweede deel komen vrijwel alle dsmiv- categorieën aan bod, met uitzondering van de cognitieve syndromen en de stoornissen op de kinderleeftijd. Het meeste is bekend van de depressieve stoornissen en de angststoornissen, hoewel ook daar vooral op het gebied van aanbevelingen voor specifieke behandelingen nog steeds opvallend weinig goed onderzoek beschikbaar is. Een opvallend hoofdstuk in dit deel van het boek is het laatste, dat gaat over alternatieve geneeswijzen (het zou beter gepast hebben in deel vijf van het boek). Hierin wordt een kort overzicht gegeven van de verschillende vormen van alternatieve geneeswijzen en wordt een pleidooi gehouden voor meer aandacht hiervoor, omdat een groot deel van mensen (vooral vrouwen) met chronische aandoeningen hiervan gebruikmaken, en slechts een minderheid dit ook aan zijn/ haar arts vertelt. In de vs blijkt hiervoor inmiddels een programma van het National Institute of Health te bestaan dat jaarlijks 56 miljoen dollar te besteden heeft.

In deel 3 worden de psychiatrische aspecten van gynaecologische ziekten, oncologie (mammamaligniteiten en gynaecologische maligniteiten), reumatologie, gastro-intestinale en endocriene ziekten, en hiv/aids besproken, die vooral van belang zijn voor de ziekenhuispsychiater. Deel 4 begint met een helder overzicht van het onderzoek naar de ontwikkeling van de gendersocialisatie en de theorievorming daarover vanuit verschillende perspectieven (onder meer psychoanalyse, leertheorie, cognitieve ontwikkeling, evolutiepsychologie). Daarna volgen hoofdstukken over de invloed op het psychisch functioneren van huwelijk, werk, trauma en geweld. In het laatste deel wordt nog eens herhaald wat eigenlijk in alle hoofdstukken wel benadrukt wordt: behoefte aan meer onderzoek en een duidelijker visie op genderspecifieke gezondheidszorg.

Het boek voldoet aan zijn doelstelling: het geeft een breed, maar tegelijk goed toegespitst overzicht van de kennis over de invloed van vrouwelijke sekse en gender op het psychisch functioneren. Dit boek is een belangrijke aanvulling op de algemene tekstboeken en zou daarom op elke plek waar vrouwen met psychische problemen worden behandeld beschikbaar moeten zijn.