De laatste jaren krijgt het begrip ‘narcisme’ bijzondere aandacht in de media. Het ‘kwaadaardig’ narcisme van Trump, de problematiek van het narcistisch slachtoffersyndroom en het toenemende aantal narcistische kinderen door onze ‘falende’ opvoeding dwingen ons tot een grondige analyse van het probleem.

De jonge auteur Eddie Brusselman (1987) is ontwikkelingspsycholoog, werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij onderzoek doet naar de zelfbeeldontwikkeling van het kind. Hij is een van die wetenschappers die zich over het onderwerp ‘narcisme’ buigt en zijn boek is daar een mooie illustratie van.

Hij begint met een korte inleiding. Je krijgt een historische schets over het ontstaan van de definitie van narcisme en het gezonde zelfbeeld, maar ook de mogelijke evolutie naar een narcistische persoonlijkheidsstoornis volgens de dsm. Dit alles in een maatschappij waarin zelfbewondering centraal staat.

In de daaropvolgende 3 hoofstukken geeft hij uitgebreid uitleg over de definitie, het ontstaan en het effect van narcisme op ons eigen functioneren en op onze relaties.

Elk hoofdstuk wordt toegelicht met pakkende voorbeelden uit literatuur en media alsook praktische overzichten en wetenschappelijke staving. Diverse accenten vanuit verschillende scholen worden toegelicht (psychoanalyse, psychometrie, behaviorisme en psychologie).

Dit boek beschrijft op een fascinerende manier het begrip narcisme en het belangrijke onderscheid met gezonde zelfwaardering. Je kan je eigen graad van narcisme ‘meten’ of die van je partner, vriend of collega. De invloed van narcistische leiders op onze maatschappij, maar evenzeer het fenomeen ‘kinderen als uithangbord’ komt aan bod. De kracht van narcisme, maar evenzeer de kwetsbaarheid.

Bovenal schenkt de auteur voldoende aandacht aan de mogelijkheden tot behandeling van jezelf en de ander. De therapeutische pessimistische visie lijkt plaats te maken voor een hoopvollere benadering. De huidige herstelvisie in de psychiatrie heeft hier misschien iets mee te maken?

Dit werk lijkt een must voor alle beginnende psychologen, psychiaters, psychotherapeuten die op een snelle, overzichtelijke en wetenschappelijk gefundeerde manier meer willen weten over dit actueel thema. Het leest daarbij als een trein, maar mist geenszins diepgang en fundament. Wie toch nog vraagt naar ‘meer’ kan zich gelukkig achten met de 38 pagina’s bronvermeldingen. Ik verslond het in enkele uren: ‘les pieds dans l’eau’ aan de Nederlandse kust…

C. Leclercq, psychiater, Brugge