One century of Karl Jaspers’ General Psychopathology
In 1913, exact 100 jaar geleden, publiceerde Karl Jaspers de eerste druk van zijn Allgemeine Psychopathologie . Karl Jaspers was toen 30 jaar oud. Zijn psychiatrisch opus magnum werd herhaaldelijk (8 drukken) bewerkt. In 1963, exact vijftig jaar geleden, verscheen de eerste Engelse vertaling, gebaseerd op de zevende druk. Met Allgemeine Psychopathologie beoogde Jaspers orde te brengen in enerzijds de chaos van symptomen en classificatie, anderzijds een wetenschappelijke methode aan te bieden voor het inschatten en begrijpen van abnormale subjectieve ervaring. Jaspers schreef het werk in de context van een Duitse psychiatrie, zoekend naar een wetenschappelijke identiteit: natuur- en/of humane wetenschap.
One century of Karl Jaspers’ General Psychopathology is een soort eeuwfeest van Allgemeine Psychopathologie en tevens het veertigste boek in de succesvolle reeks International Perspectives in Philosophy and Psychiatry . Aan dit boek participeert een internationaal gezelschap van experts. De achttien hoofdstukken zijn gegroepeerd in drie secties. Een eerste sectie is gewijd aan de historische en culturele achtergrond (bijv. Jaspers’ kritiek op psychoanalyse), een tweede sectie aan methodologische aspecten (bijv. Jaspers’ houding tegenover neurowetenschappen), een derde sectie aan meer klinische concepten (bijv. Jaspers’ hiërarchisch classificatieprincipe). Hoewel toch een belangrijk onderdeel van Allgemeine Psychopathologie , komt het descriptief psychopathologische aspect weinig aan bod; op zich is dit een gemis voor de meer klinisch gerichte lezer.
De kwaliteit van de diverse bijdrages is groot. Vragen kunnen echter gesteld worden bij de leesbaarheid. De meeste hoofdstukken zullen door een meerderheid van psychiaters als niet vlot leesbaar omschreven worden. Voor een vlotte lezing is enige voorkennis van geschiedenis en filosofie van de psychiatrie nuttig tot noodzakelijk. Te vrezen valt dat vele psychiaters, ondanks welgemeende interesse en koppige volharding, tijdens hun leesarbeid zullen moeten afhaken. Dit laatste zou te betreuren zijn. Meer dan ooit (denk aan de kritiek op dsm -5 en psychiatrische discipline) hebben wij behoefte aan helder nadenken over de aard van symptomen en tekenen, diagnoses en classificatie, psychiatrisch wetenschappelijke methode. Allgemeine Psychopathologie zou hiervoor een start kunnen zijn.
Samenvattend: One century of Karl Jaspers’ General Psychopathology is een taaie brok, maar aanbevolen literatuur voor de Nederlandse en Vlaamse psychiater. De context waarin Jaspers zich vragen stelde en antwoorden formuleerde, staat immers niet zover van onze eigen context. Een tip: lees ter voorbereiding het heldere artikel van M.W. Hengeveld: De psychopathologie van Karl Jaspers: toen en nu (Tijdschr Psychiatr 2006; 48: 835-42).
J. De Fruyt