Achtergrond Subgroepen patiënten met ernstige psychische aandoeningen (EPA) zijn ondervertegenwoordigd in wetenschappelijk onderzoek. Een van de redenen hiervoor is dat er bij deze patiëntengroepen belemmeringen kunnen bestaan voor het geven van wilsbekwame geïnformeerde toestemming.
Doel Het beschrijven van de ethische dilemma’s die optreden bij het doen van onderzoek met deze patiëntengroep.
Methode Na een overzicht van Nederlandse wet- en regelgeving over deelname aan wetenschappelijk onderzoek bespreken we de ethische dilemma’s bij genoemde patiëntengroepen en presenteren we vier oplossingsrichtingen.
Resultaten In onderzoek met deze patiëntengroepen is meer aandacht nodig voor het expliciet beoordelen en bevorderen van de wilsbekwaamheid. Voor de subgroep die langdurig wilsonbekwaam is, verdient de mogelijkheid van onderzoek met bestaande patiëntgegevens zonder geïnformeerde toestemming een bredere verkenning.
Conclusie Nadere praktische uitwerking van de wetgeving is nodig voor onderzoek met patiënten met EPA en langdurige wilsonbekwaamheid. Het is essentieel hierbij ook ethici en patiënten- en naastenverenigingen te betrekken.