Het is nog niet zo eenvoudig om een eenduidig beeld te krijgen van de huidige stand van de psychiatrie in Nederland en Vlaanderen. Een dominerend beeld lijkt enerzijds te zijn dat de psychiatrie in een diepe crisis is beland. Inhoudelijke onzekerheden, de stagnering in verbetering van behandeluitkomsten over de laatste decennia,¹ wachtlijsten, voortdurend financiële krapte bij instellingen, de arbeidsmarktproblematiek en de hemeltergende bureaucratie. Anderzijds valt op dat de waarschuwing dat de psychiatrie op een crisis afstevent al bestaat zo lang ik me ermee bezighoud, dat is sedert eind jaren 80. Toch werk ik met veel plezier en beleef het als zinvol; gelukkig zie ik dat ruimschoots om mij heen.

Er gaan namelijk veel dingen goed en hopelijk ervaart u dat ook. Bijvoorbeeld prettige digitale mogelijkheden in de psychiatrische zorg, goede scholings- en opleidingsmogelijkheden, een revival van de sociale psychiatrie in een vernieuwd jasje via samenwerking met wat nu heet het sociale domein, en verminderd stigma voor een deel van de psychiatrische aandoeningen.² En mocht u de meeslepende biografie over P.C. Kuiper hebben gelezen, dan valt op hoeveel er gewonnen is in de betamelijke omgang met elkaar.

Wervingspagina voor onderzoek

Een van de zaken die we als tijdschrift graag stimuleren, is onderzoek in de psychiatrie. Geregeld hebben klinische onderzoekers echter veel moeite deelnemers te werven.³ Dat hindert een verdere opbouw van evidentie. Mogelijk is het ook jammer voor potentiële deelnemers zelf. Immers, er is wellicht extra werk met het invullen van vragenlijsten, maar over het algemeen zijn de uitkomsten voor patiënten die aan onderzoek deelnemen gunstiger.⁴ Naast andere factoren die hierop van invloed zijn, zal de wijze waarop de kwaliteit van de uitgevoerde behandelingen is geborgd daarvoor verantwoordelijk zijn.

We zijn daarom blij een wervingspagina voor onderzoek te kunnen aankondigen. Op https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/nl/werving-onderzoek/ treft u daarover alle informatie, zie screenshot op pagina 9.

Wat kunt u verwachten in 2024?

Ook in het komende jaar zullen we weer 10 nummers uitbrengen. In voorbereiding zijn themanummers over psychiatrie en recht, over de toekomst van de psychiatrie en over levenslooppsychiatrie. In artikelen die de komende periode zullen verschijnen, komt wederom een breed scala aan onderwerpen aan de orde: tieners en smartphones, effecten van rookvrijbeleid, precisiepsychiatrie en neuro-imaging bij psychoses, de geschiedenis van neuropsychiatrische verenigingen in België, hoge lithiumspiegel als onderhoudsbehandeling, kansen voor ChatGPT in de ggz, multiple sclerose en bipolaire stoornis, en stresserende ervaringen tijdens de opleiding psychiatrie.

Samenstelling redactie

We namen dit jaar afscheid van Zeno Van Duppen uit Leuven. Hij zat circa 2 jaar in de redactie en bracht vooral een filosofisch en psychotherapeutisch perspectief in.

Welkom heten we aan Katrien Skorobogatov, in opleiding tot psychiater bij Universiteit Antwerpen en als promovendus gericht op verbetering van behandelopties voor bipolaire stoornissen. We zijn blij dat met haar komst ook de Vlaamse opleidingen weer vertegenwoordigd zijn in de redactie.

literatuur

1 Leichsenring F, Steinert C, Rabung S, e.a. The efficacy of psychotherapies and pharmacotherapies for mental disorders in adults: an umbrella review and meta-analytic evaluation of recent meta-analyses. World Psychiatry 2022; 21: 133-45.

2 Pescosolido BA, Halpern-Manners A, Luo L, e.a. Trends in public stigma of mental illness in the US, 1996-2018. JAMA Netw Open 2021; 4: e2140202.

3 Mocking R. Verwondering om implementatie. De Psychiater 2023; 30, 2:7uy+19.

4 Sheldrick RC. Randomized trials vs real-world evidence: how can both inform decision-making? JAMA 2023; 329: 1352-3.