Dit is het eerste Nederlandstalig handboek exclusief gericht op de farmacotherapie bij verslaving, geschreven door een groep vooraanstaande clinici en wetenschappers in de verslavingszorg. Zoals ze aangeven in het voorwoord hebben de auteurs als doel een overzicht te geven van de mogelijke farmacologische behandelingen bij verslaving: deze worden immers nog te vaak onbenut gelaten.

Dit boek, althans een aantal hoofdstukken, leent zich als leerboek dankzij inleidingen, goede structuur en samenvattingen per hoofdstuk. De auteurs maken zo veel mogelijk gebruik van beschikbare evidentie met de nodige referenties. Het valt echter op dat de hoofdstukken door verschillende auteurs geschreven werden. Zo lezen de eerste hoofdstukken vlotter. Vanaf het tweede deel kantelt het boek meer naar het opsommen van de beschikbare literatuur dan een vlot leesbaar overzicht. Dit heeft zeker ermee te maken dat dit deel verslavingen omvat waarover minder duidelijkheid te vinden is in de literatuur. Deze kanteling hoeft ook niet negatief te zijn. Het zijn juiste deze recente studies die dit vakgebied boeiend maken.

Desondanks zijn enkele delen chaotischer en worden er zaken dubbel vermeld. Bijvoorbeeld het hoofdstuk over opiaten lijkt verschillende keren herschreven te zijn waarbij men bepaalde zinnen is vergeten weg te halen. Waar men in het hoofdstuk gokstoornissen overzichtelijke tabellen gebruikt om de beschikbare evidentie weer te geven is dit niet het geval in het hoofdstuk stimulantia. De laatste hoofdstukken, onder andere over gokstoornissen en niet-medicamenteuze interventies, lezen dan weer vlotter. Er mist uniformiteit in de (eind)redactie.

Verder is het jammer dat van de gedragsverslavingen enkel gokken werd besproken. Over gameverslavingen wordt niets gezegd. De Belgische lezers onder ons zullen zich ook tevreden moeten stellen met enkel cijfermateriaal uit Nederland.

Samenvattend: het boek geeft een uitgebreid overzicht van de huidige wetenschappelijke kennis over de meeste verslavingsstoornissen. Dit boek is volgens mij echter wat ongelukkig gepositioneerd. Zoals de auteurs aangeven, vervangt dit boek de richtlijnen niet voor de specialist te velde; daarvoor mist het vaak meer praktijkgerichte adviezen. Het bestaan van de tweede druk van het Handboek verslaving (Franken e.a. 2019), door grotendeels dezelfde groep auteurs en enkele maanden later gepubliceerd, maakt dit boek helaas moeilijk aan te raden. Zeker aangezien men in dit nieuwe Handboek verslaving ook de laatste evidentie betreffende farmacotherapie behandelt, deze informatie helder en overzichtelijk weergeeft en daarenboven nog veel meer informatie bevat.

• Franken I, van den Brink W, Schellekens A. Handboek verslaving. Utrecht: De Tijdstroom; 2019.

  
  Prelum,

  Houten, 2019

  245 pagina’s,

  isbn 978-90-856-2160-7,

  € 49,75

N. Merckx, psychiater, Boechout