Dit boek doet wat de titel belooft: de toepassingsmogelijkheden van eye movement desensitization and reprocessing (emdr) bij kinderen en jongeren in de breedte beschrijven, op een manier die aansluit bij clinici die er in de praktijk mee werken. Veelvoorkomende psychiatrische stoornissen bij kinderen en jongeren worden beschouwd door een emdr-bril. emdr is officieel de eerstekeusbehandeling na traumatische gebeurtenissen bij volwassenen, en de auteurs streven met hun werk na dat deze dat voor kinderen ook wordt. Bewijs voor effectiviteit bij andere stoornissen dan de posttraumatische stressstoornis ontbreekt vooralsnog, zoals auteurs ook telkens netjes in de hoofdstukken aangeven. Het boek biedt echter interessante beschrijvingen van emdr-toepassingen voor de praktijk waar in elk geval positieve klinische ervaringen mee zijn. De stijl van het boek is dan ook enthousiasmerend en aanmoedigend om emdr breed toe te passen.

De redacteuren van het boek, Carlijn de Roos en Renée Beer, zijn de pioniers voor het toepasbaar maken van de behandelmethode emdr, die oorspronkelijk alleen nog bij volwassenen werd gebruikt, voor kinderen en jongeren. Beiden zijn klinisch en kinder- en jeugdpsycholoog met jarenlange ervaring in het werken met getraumatiseerde kinderen bij gespecialiseerde centra voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Zij beijveren zich vanaf eind jaren 90 samen om het bestaande protocol voor volwassenen geschikt te maken voor kinderen en om de methode zo wijdverbreid mogelijk beschikbaar te maken. Carlijn de Roos richtte mede de Vereniging emdr Nederland op en is thans de voorzitter. De vertaalslag van deze behandeling naar een jeugdiger doelgroep lijkt inmiddels wel gemaakt te zijn. Beide auteurs zijn bedreven in het verder ontwikkelen van het emdr-protocol en het finetunen van toepassing bij verschillende klachten, waarbij dit boek een grote bijdrage levert aan de verspreiding van de reeds opgedane kennis en ervaringen.

De actualiteit van het onderwerp is groot, zo bleek uit de recente media-aandacht voor een effectiviteitsonderzoek naar emdr bij kinderen van De Roos e.a. (2017), met verschillende items op radio en televisie. Het boek speelt daarmee in op een actuele vraag, zowel maatschappelijk als klinisch.

Het boek bestaat uit drie delen: een algemeen deel over toepassing bij kinderen, dan een deel over toepassing bij specifieke psychiatrische stoornissen, en ten slotte een deel over toepassing bij jeugdigen in specifieke settings.

In deel I stippen auteurs nog aan hoe je emdr bij de verschillende overkoepelende stoornissen kan toepassen (hechting, gedrag, angst, stemming, eetstoornissen en somatoforme stoornissen), maar de opgenomen stoornissen in deel II zijn hier niet geheel aan gerelateerd en er ontbreken hiervan een paar.

De hoofdstukken in deel III zijn deels geschreven door experts uit het buitenland; enige context over de werksetting en historie van de lokale verschillen zou nog iets hebben toegevoegd aan de begrijpelijkheid van de aanpassingen aan de behandeltoepassing. De hoofdstukken over toepassing van emdr bij infants en pleegkinderen springen er positief uit, omdat deze zeer goed aansluiten bij hiaten die behandelaars ervaren in de Nederlandse klinische praktijk.

Wellicht had een hoofdstuk waarin men emdr vergelijkt met de standaard evidence-based behandelmethoden voor verschillende stoornissen niet misstaan, om een wat evenwichtiger verwachtingspatroon over de behandeleffecten te sorteren. Niettemin biedt het boek een schat aan praktijkervaringen en voorbeelden waarmee de clinicus zijn of haar voordeel kan doen, naast gebruikmaking van state-of-the-artbehandelmethoden. Het boek zal vooral bruikbaar zijn voor psychotherapeuten, onafhankelijk van de setting waarin zij werken, omdat traumagerelateerde problematiek zich bij vele psychiatrische stoornissen voordoet.

Ik concludeer: een rijk boek voor therapeuten die met kinderen en jongeren werken, die overwegen om zich te laten scholen in emdr of die reeds de training hebben gevolgd.

 

I.M. Hein, kinder en jeugdpsychiater, Amsterdam