achtergrond Het klinisch concept van querulant gedrag wordt nog maar sporadisch gebruikt in de hedendaagse psychiatrie, terwijl het begrip onveranderd klinisch relevant lijkt. De uitbreiding van het klachtrecht heeft een rol gespeeld in de acceptatie van klagend gedrag. Justitiële en andere overheidsinstanties worden echter meer dan ooit beziggehouden door mensen die vanuit een miskend rechtsgevoel vastlopen in een langdurige procesvoering. Gaandeweg verdwijnt bij querulant gedrag het oorspronkelijke onrecht uit beeld en ontstaat er bij querulerende patiënten schade op economisch, sociaal en persoonlijk vlak, gepaard gaande met lijden en verminderd functioneren.
doel Beschrijven van de geschiedenis, klinisch beeld en differentiaaldiagnose van querulant gedrag, mogelijke psychodynamische hypothesen erover en behandelmogelijkheden bij querulant gedrag.
methode Literatuurstudie in PubMed, Psycinfo, Google en Google Scholar.
resultaten Het lijkt te gaan om een spectrum met vloeiende overgangen tussen normaal klagend gedrag, querulant gedrag op basis van een paranoïde, narcistische of obsessieve-compulsieve persoonlijk-heidsstructuur tot aan ernstige stoornissen zoals een waanstoornis. Er is weinig evidentie voor effectieve farmaco- of psychotherapie. Wel zijn er mogelijkheden om middels psychiatrische behandeling het verlies en lijden van patiënt en naastbetrokkenen te beperken.
conclusie Querulant gedrag is een oud klinisch concept dat nog steeds relevantie heeft voor de individuele patiënt, klachtbehandelaars en de maatschappij. De huidige diagnostische systemen bieden voldoende mogelijkheden om patiënten als zodanig te diagnosticeren. Patiënten zijn mogelijk het meest gebaat bij juridische mediatie in een vroeg stadium, gecombineerd met psychiatrische behandeling gericht op het hanteren van emoties en het beperken van schadelijk gedrag.