achtergrond Cardiale bijwerkingen van clozapinegebruik zoals myocarditis en cardiomyopathie zijn ernstig. Tijdige diagnose van beide aandoeningen is moeilijk, wat de uitkomst van de complicaties ongunstig beïnvloedt. Recente analyses van clozapinedatabestanden suggereren dat vooral myocarditis wellicht minder zeldzaam is dan tot heden aangenomen.
doel Bepalen hoe frequent deze complicaties optreden, welke diagnostische mogelijkheden er zijn en of aanpassing van de monitoringsrichtlijn voor deze complicaties noodzakelijk en mogelijk is.
methode Literatuuronderzoek in PubMed, Embase Psychiatry en Psycinfo met trefwoorden 'clozapine' en 'myocarditis', 'cardiomyopathy' en 'heart failure'.
resultaten De incidentie van myocarditis varieerde in onderzoeken van 0,015-1,3%. Cardiomyopathie was minder onderzocht, één studie meldde een incidentie van 0,022%. Meer dan 50% van myocarditiden ontstond in de eerste vier weken van behandeling met een mediaan van rond de vijftien dagen. Voor tijdige diagnostiek zijn monitoring van verschijnselen, vooral de eerste vier weken, laboratoriumonderzoek en ecg belangrijk. In voorkomende gevallen kan men deze aanvullen met echografie en mri.
conclusie Tijdige diagnostiek van myocarditis is belangrijk vanwege de ernst van het ziektebeeld. Het onderkennen van subklinisch verlopende myocarditis kan wellicht een late complicatie als cardiomyopathie voorkomen. Op grond van de literatuur wordt een voorstel voor een richtlijn gepresenteerd.