Uit grotendeels epidemiologisch onderzoek en onderzoek met vragenlijsten is afgeleid hoe het proces tot een suïcide of suïcidepoging verloopt, en ook hoe men dit proces wellicht kan beïnvloeden. Maar wat vertellen mensen die een suïcidepoging hebben gedaan nu eigenlijk zelf? Een tweede leven laat zestien suïcidepogers die één of meer pogingen hebben gedaan zelf aan het woord, volgens de achterflap 'inspirerend voor hulpverleners en moedgevend voor mensen die worstelen met een doodwens'. Het zijn indrukwekkende verhalen, waarbij men ingaat op wat er aan de suïcidepoging voorafging en hoe de toestand van de suïcidepogers was op het moment van de poging. En verder: wat had hen kunnen tegenhouden? Wat gebeurde erna? Is er hulp of behandeling geboden en wat is er van terechtgekomen? Hoe is het nu? Er valt uit te leren dat suïcidaliteit heel verschillende oorzaken kan hebben. Ook kunnen we lezen dat een suïcidepoging zelden iets oplost, maar vaak nieuwe narigheid geeft. Opmerkelijk genoeg blijkt dat sommigen juist doorleven met het idee dat een volgende suïcidepoging tot de dood kan leiden, terwijl anderen in het niet-overlijden een teken zien dat ze door mogen of moeten leven. Dat de psychiatrie lang niet altijd in staat is voldoende hulp te bieden zal geen verrassing zijn, echter, even vaak blijkt dat er wel veel mogelijk is. Omdat suïcidaliteit een door vele factoren bepaald proces is, vraagt het om een individuele benadering met aandacht voor de context. Helaas komen vooral mensen aan het woord die meer dan één poging hebben ondernomen. Het merendeel van de suïcidepogers recidiveert niet en er valt vast ook veel te leren van wat hen van een volgende poging heeft afgehouden. Het hoofdstuk 'Achtergronden van suïcide', bedoeld als toelichting van een deskundige, valt niet mee: de auteur probeert in kort bestek teveel onderwerpen aan te snijden, herhaalt zichzelf en formuleert warrig. Dat is jammer, want in zijn betoog schemert een grote betrokkenheid door met, onder andere, de persoon van de suïcidepoger met zijn kwetsbaarheid en kracht versus steun en stress, met het dilemma van de machteloosheid bij hulpverlener en poger en met ethische kwesties zoals zelfbeschikkingsrecht tegenover het besef dat lijden weloverwogen beslissingen negatief kan beïnvloeden. Daar staat tegenover dat het juist deze aspecten zijn die men aan de hand van de casuïstiek in dit boek tijdens de opleiding uitstekend kan behandelen.

B. Verwey