achtergrond   Katatonie kenmerkt zich door een ontregeling van het motorische systeem en uit zich onder meer in katalepsie, mutisme en negativisme. Katatonie wordt in de huidige psychiatrische praktijk ondergediagnosticeerd en onderbehandeld mede door onbekendheid met de symptomen. doel   De onderkenning en de effectieve behandeling van katatonie bevorderen.
methode   Literatuuronderzoek in boeken, PubMed, Embase en de Cochrane Library (alle tot juli 2004) met als sleutelwoord 'catatonia'.
resultaten   De vele symptomen van katatonie zijn te verdelen in symptomen gerelateerd aan motoriek, terugtrekgedrag, opwinding, en bizar, zich herhalend gedrag. Katatonie kent vier subtypes: stuporeuze katatonie, katatonie met een opwindingstoestand, letale katatonie en periodieke katatonie. Katatonie kan veroorzaakt worden door verschillende psychiatrische (vooral affectieve stoornissen) en somatische ziektebeelden en door verschillende toxinen en medicijnen. De geschatte prevalentie op psychiatrische opnameafdelingen is 10%. De differentiële diagnose omvat onder meer het maligne neurolepticasyndroom. De behandeling richt zich op het voorkómen van complicaties, bestaat uit benzodiazepinen en/of elektroconvulsietherapie, en is vooral effectief bij kort bestaande katatonie. Antipsychotica kunnen de katatonieverschijnselen verergeren en zijn daarom relatief gecontra-indiceerd. Wel worden antipsychotica gegeven bij patiënten met schizofrenie met langdurig bestaande katatonie. Langdurig bestaande katatonie reageert echter nauwelijks op behandeling.
conclusie   Katatonie is geen zeldzame aandoening, wordt sterk ondergediagnosticeerd en is vaak goed te behandelen. Herkenning is van groot belang, zodat een effectieve behandeling gegeven kan worden.