achtergrond Het verblijf op een gesloten opnameafdeling is voor patiënten een ingrijpende episode. De trend dat patiënten met toenemend ernstige problematiek steeds korter op de afdeling verblijven, maakt een kwaliteitsbeoordeling extra relevant.
doel Een illustratie van het gebruik van de kwazop (kwaliteit van de zorg op gesloten psychiatrische opnameafdelingen) aan de hand van een kwaliteitstoetsing op gesloten psychiatrische opnameafdelingen. Met het instrument kunnen de kwalitatief goede en minder goede aspecten van zorg worden vastgesteld en teruggekoppeld naar de afdeling, waarna de wenselijke veranderingen kunnen worden geïnventariseerd.
methode Het instrument bestaat uit drie delen: een patiëntendeel dat in de vorm van een interview wordt afgenomen en een schriftelijke vragenlijst voor de behandelaar en één voor de verpleegkundig begeleider van de patiënt. In de periode van februari tot augustus 1997 werden 132 patiënten geïnterviewd die van de gesloten opnameafdelingen van drie ziekenhuizen (z1, z2 en z3) met ontslag gingen of werden overgeplaatst. Het kwaliteitsoordeel van 109 patiënten (z1 41 patienten, z2 31 patiënten, z3 37 patiënten) werd betrouwbaar bevonden. De behandelaars retourneerden 97 en de verpleegkundig begeleiders 99 vragenlijsten.
resultaten De patiënten scoorden overwegend voldoende op de subschalen (medische) behandeling en betrouwbaarheid/veiligheid en overwegend onvoldoende op de dwangschaal. Op subschaalniveau verschilden de patiëntenscores van de ziekenhuizen niet significant. De subschaalscores van behandelend artsen en verpleegkundig begeleiders van de drie ziekenhuizen verschilden significant voor continuïteit, verpleegplan en doeltreffendheid. De scores op itemniveau gaven inzicht in welke items aan de voldoende of onvoldoende subschaalscore hadden bijgedragen. Met deze gegevens kan tot een kwaliteitsverbetering worden overgegaan.
conclusie Bij terugkoppeling naar de ziekenhuizen werden de uitkomsten herkenbaar en bruikbaar bevonden. Objectieve norm- of referentiewaarden waartegen de subschaal- of itemscores kunnen worden afgezet, ontbreken vooralsnog. Op basis van een vergelijkbaar onderzoek1 dat momenteel op een twintigtal gesloten opnameafdelingen plaatsvindt, kunnen kwaliteitsnormen worden geformuleerd. Tevens kan worden nagegaan of verschillen in het kwaliteitsoordeel samenhangen met bepaalde organisatorische, personele of klinische kenmerken. Hiermee kunnen de bevindingen op de eigen afdeling meer op waarde worden geschat.