De toepassing van communicatie theorie en systeem theorie in de psychiatrie
In het voorgaande zijn enkele principes uit de systeemtheorie en cybernetica toegelicht als uitgangspunt van een benadering van psychiatrische symptomatologie die in belangrijke mate verschilt van de traditionele opvattingen. Ten dele komt deze verandering voort uit het feit dat in de plaats van de mens als gesloten intrapsychisch systeem het concept van open systemen wordt gehanteerd. Daaruit volgt dat als studieobject niet meer een geïsoleerd individu wordt gekozen, maar dat de relaties met de omgeving centraal komen te staan. In de context van een open systeem is de historische benadering ook niet meer de meest relevante maar wel de studie van het actuele proces. Een tweede fundamenteel verschil, dat uit het eerste volgt, is de keuze van een grotere eenheid als studieobject: diaden, triaden of nog complexere gehelen i.p.v. individuen. Daardoor zullen andere dan intrapsychische aspecten van psychiatrische symptomatologie op de voorgrond komen. Het zou een vergissing zijn te menen dat de ene of andere benadering meer 'waarheid' zou opleveren. Correcte observaties binnen een bepaald onderzoeksveld worden niet weerlegd als de conclusies anders of zelfs tegengesteld uitvallen zodra het onderzoeksveld wordt verruimd, net zoals de relativiteitstheorie de klassieke fysica niet 'weerlegt'. Het enige argument om in de keuze tussen het meer uitgebreidere of meer beperkte onderzoeksveld te beslissen, is dat van efficiëntie: als regel dient men zijn veld zo te kiezen dat het feitenmateriaal en conclusies oplevert die in de dagelijkse praktijk zoveel mogelijk houvast bieden, m.a.w. begrijpelijk en voorspelbaar maken wat we waarnemen. De evolutie van de laatste jaren wettigt alleszins de veronderstelling dat de studie van grotere gehelen een belangrijke plaats en vaste plaats in de psychiatrie zal verwerven.