Tijdschrift voor Psychiatrie

S.J. Roza, E. Barkhof, M. Destoop, K.R. Goethals, M.B. de Koning, M.M. Niele, T. Opgenhaffen, H.L. Van

Recht en psychiatrie zijn nauw met elkaar verbonden. Al vele artikelen in dit tijdschrift waren gewijd aan juridische onderwerpen, maar een themanummer over psychiatrie en recht was er nog niet. De hoogste tijd, zo vonden wij. Op het grensvlak van...

Strikt persoonlijk? Het beroepsgeheim in tijden van gegevensbescherming

T. Opgenhaffen, M.B. de Koning

Het beroepsgeheim is een fundament onder elke professionele zorgrelatie. Het vormt de vrije toegang tot de zorg en is daardoor niet enkel in het belang van die ene patiënt, maar ook van de samenleving als geheel. Het hoeft ons dan ook niet te verw...

Overzichtsartikel

Zorg en recht voor jongeren volop in ontwikkeling

C. Huijser, M. Tollenaar

In Nederland kunnen we bijna dagelijks in het nieuws lezen over jongeren met mentale problemen en de knelpunten in de jeugdhulp. De problemen in de jeugdhulp stapelen zich op en men gaat op zoek naar oplossingen door wet- en regelgeving. In haar r...

Samenwerken met naasten: juridische uitgangspunten en barrières

A. Vellinga, E. Landeweer, C. Blankman

Met de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) wordt zowel het versterken van de rechtspositie van patiënten als van hun naasten beoogd. De gedachte hierbij is dat naasten van belang zijn in de zorg voor mensen met een psychiatrische kw...

Ruimte in regels: juridische kaders van onderzoek met bestaande patiëntgegevens

M.B. de Koning, T.J. Burger, A. Vellinga, R.M. Van Eck, M.J. Kikkert, L. de Haan, H.J. de Haas

Patiënten met ernstige psychische aandoeningen (EPA) zijn in wetenschappelijk onderzoek ondervertegenwoordigd.1 Dit geldt met name voor een specifieke subgroep van patiënten, met behandelresistente symptomen, vaak meerdere diagnoses en complexe pr...

Klinische Praktijk

Studiedeelname bij clozapine-resistente psychose: een casus over wilsbekwaamheid

M. den Toom, J.B. Zantvoord, A.L. Sutterland, J.J. Luykx, L.M.E. Blanken, R. Aarts, M.B. de Koning

Geïnformeerde toestemming (‘informed consent’) is een fundamenteel ethisch principe en een wettelijk vereiste bij medisch-wetenschappelijk onderzoek (Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO), artikel 6).1 Het betekent dat deelnemers...

Het inschatten van risico op geweld naar anderen: een kernactiviteit van iedere psychiater

S.J. Roza, L.C.S. Smallenburg, K. Goethals

Ernstige psychiatrische aandoeningen kunnen gepaard gaan met diverse negatieve gevolgen, waaronder geweld gericht tegen anderen. Het is goed dat risicomanagement van geweld als kernactiviteit (entrustable professional activity; EPA) is benoemd in ...

Onderzoeksartikel

Tuchtzaken tegen psychiaters en a(n)iossen, 2020-2023

F.L. Gerritse, R.J. Duvivier

In een themanummer over recht en psychiatrie mag aandacht voor tuchtrecht niet ontbreken aangezien de impact van een tuchtzaak voor veel beroepsgenoten groot is. Het ministerie van VWS onderzoekt sinds 2021 de lerende werking van het tuchtrecht, o...

Medisch tuchtrecht in België

P. Cosyns

In deze bijdrage wil ik antwoord geven op de vraag: hoe is het tuchtrecht georganiseerd in België? De tuchtrechtelijke bevoegdheid is in handen van de Belgische Orde der artsen en ik beschrijf de wijze waarop de medische deontologie en tuchtrechte...

Ervaringsverhaal

Ervaringen van een lid van een regionaal tuchtcollege

J.M.C. van Dam

Het tuchtrecht is vastgelegd in de Wet BIG (Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg). De tuchtcolleges voeren de wet uit. Het doel van het tuchtrecht is kwaliteitsbewaking en -bevordering, het beschermen van de patiënt tegen ondeskundig en ...

Wetten voor verplichte ggz in Nederland, een verbetering?

E. Barkhof, M.M. Niele

In 2020 zijn in Nederland de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd) ingevoerd.1,2 Deze wetten bepalen aan welke vereisten onvrijwillige zorg voor personen met psychiatrische en psychogeriatrische stoornissen of een verstandelijke...

Van ‘verwarde personen’ naar onbegrepen gedrag: aanknopingspunten in zorg en veiligheid

B. Koekkoek

Sinds een jaar of tien is de term ‘verward persoon’ een begrip in Nederland. De term is geïntroduceerd door de politie, kreeg impact vanwege een stijgend aantal politieregistraties en raakte verknoopt met gevoelens van onveiligheid vanwege ernstig...

Onderzoeksartikel

Politie en justitie over complexe psychiatrische zorgbehoeften en rechterlijke beschermingsmaatregelen

L. Van Suetendael, T. Schrijvers, K. Van den Broeck, J. Michielsen, G. Dom, M. Destoop

Mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen ervaren vaak moeilijkheden in andere, interagerende levensdomeinen, zoals fysieke gezondheidsklachten, comorbide middelenmisbruik, instabiele huisvesting of structurele armoede.1-4 Dit creëert een co...

Trends in gedwongen opnames en zorg in de periode 2003-2023 in Nederland

E.O. Noorthoorn, S. Gemsa, J. Broer, P. Lepping, J. Nuijen, G.J.M. Hutschemaekers

In januari 2020 traden in Nederland de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd) in werking. Deze wetten vervingen de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). De Wvggz regelt gedwo...

Hervorming van de wet op gedwongen opname in België: meer zorg op maat?

J. Vandenberghe, S. Tielens, R. De Rycke, K. Catthoor, H. Demunter

Zestien jaar geleden schetsten we de ontwikkelingen in Vlaanderen wat betreft gedwongen psychiatrische opname.1 Gedwongen opname scoorde destijds laag als maatschappelijk discussiethema en een nieuwe wettelijke regeling leek ver weg. Bij patiënten...

Redactioneel

Ernstige psychiatrie past niet in hokjes: hoe maken we ruimte voor de zorg voor de EPA-doelgroep?

EDITIE 2024/7

6 september 2024

L. Wunderink

De geestelijke gezondheidszorg heeft steeds meer weg van een zieke oude man, die minder in staat is in te spelen op zijn omgeving door beperkte zintuiglijke vermogens, zich nauwelijks bewust van de eigen starheid en gebrekkigheid, die zichzelf ter...

Wetenschapsnieuws

Farmacotherapie

EDITIE 2024/7

6 september 2024

C.F.M. van Hooijdonk

Cariprazine tegen geweld

In Nederland is er geen aparte richtlijn over hoe te handelen bij acute agressie. Toch is er behoefte aan behandelopties. Geweld kan voortkomen uit symptomen van vijandigheid, prikkelbaarheid en agitatie, zoals die onder ...

J.E. van Wulfften Palthe, K.J. Joling, F. Wouters, D.S. Everaerd, A. Schellekens, J. Zinkstok, W. Cahn, I. Tendolkar, D. Visser, D.C. Cath, S. Straathof, R.M. Kok

Psychiatrie en COVID-19

COVID in een ‘psychiatrisch verpleeghuis’: een exploratief onderzoek

EDITIE 2024/7

6 september 2024

Het einde van 2019 werd gemarkeerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als het begin van de corona(COVID-19)-pandemie.1 In instellingen voor langdurige zorg, waaronder verpleeghuizen, waren de sterftecijfers in het bijzonder hoog.2-4 In 202...