Het werkterrein van de forensische psychiatrie in Nederland ontwikkelt zich nog steeds. De redactie van Forensische psychiatrie en de rechtspraktijk slaagt erin de recente ontwikkelingen van de forensisch psychia­trische domeinen in één band samen te brengen. Ook is het boek zeer actueel omdat de auteurs de nieuwe wet­­geving (die per 1 januari 2019 geleidelijk ingaat) inzake forensische zorg, de verplichte zorg in de ggz en de onvrijwillige zorg bij een verstandelijke beperking of psychogeria­trische stoornis bespreken.

De eerste helft van het boek gaat over de psychiatrische stoornissen, diagnostiek en behandeling. Begrijpelijk omdat dit deel voor deze uitgave een apart boek was. Hoewel deze tekst weliswaar herzien is, doet de uitvoerigheid ervan de lezer afdwalen omdat het verband met de forensisch psychiatrische patiënt verdwijnt. Dat elke groep stoornissen eindigt met de paragraaf ‘Forensische aspecten’ doet daar niets aan af. Deze ziekteleer zou men beter vanuit het perspectief van deze forensische aspecten kunnen opstellen.

In deel twee, over het gedragsdeskundig onderzoek, komt de multidisciplinaire samenstelling van de redactie goed tot haar recht. Het is een zakelijk en gedetailleerd betoog over de totstandkoming van de rapportage pro Justitia, waarbij de auteurs de verschillende aspecten (rapportage, toerekeningsvatbaarheid en risicotaxatie) afgewogen beschrijven, zonder de controversen in het veld te negeren. Het notenapparaat zorgt er wel voor dat degenen die zich willen verdiepen in de discussie, hierover voldoende verwijzingen vinden.

De heldere verhandelingen over de rechtspositie van de patiënt (deel drie) in de gedwongen zorg en de straf- en civielrechtelijke kaders van die zorg zijn zeer praktisch omdat ze nu naast elkaar staan en de lezer ze gemakkelijk kan vergelijken. De samenhang is goed, de actualiteit ervan geeft het boek alleen daarom al een extra.

In deel vier, over de forensische behandeling, lichten de auteurs de overige aandachtsgebieden als capita selecta toe: behandelkaders en zorg voor volwassenen en jeugdigen, medicatie, agressief gedrag, zedendelinquentie, stalking en brandstichting passeren de revue op een zelfde grondige wijze als de eerdere teksten.

Terecht wordt het een handboek genoemd, register en notenapparaat zijn zorgvuldig opgebouwd, de teksten zijn informatief, concludent en niet polemiserend; de rechtspraktijk is uitdrukkelijk overal aanwezig. Dat laatste maakt het een aantrekkelijk boek om aan te schaffen voor degenen in het forensisch veld die zichzelf op de hoogte willen stellen. De gedetailleerdheid van de beschrijvingen leent zich verder uitstekend voor de aanschaf in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs.

H. van Marle, em. Hoogleraar forensische psychiatrie, Rotterdam